Ondanks goede bedoelingen en enthousiasme kunnen innovaties soms negatieve gevolgen hebben voor onze democratie. Wat in de ene sector goed werkt, kan in een andere sector problemen veroorzaken. Denk bijvoorbeeld aan marktwerking in de zorg of het gebruik van algoritmes bij belastingbesluiten.
Innovaties die de democratische rechtsorde ondersteunen, zorgen voor vernieuwing zonder de basisprincipes van onze democratie aan te tasten.
Gamechangers zijn ideeën, beleid of technieken die de manier van samenwerken veranderen. Neem Uber als voorbeeld: het verandert hoe vraag en aanbod in de taximarkt werken, zonder het doel van personenvervoer zelf te veranderen. In de politiek kan een gamechanger de overgang van aristocratie naar democratie zijn. Hier blijft het doel, bestuur van het land, hetzelfde, maar de manier waarop verandert fundamenteel. Gamechangers bieden dus nieuwe methoden om hetzelfde doel te bereiken.
Positieve disruptie betekent bestaande systemen verstoren om verbetering te bereiken. Dit is nodig omdat sommige veranderingen niet vanzelf plaatsvinden. Positieve disruptie moet altijd de ontwikkeling van onze democratische rechtsorde dienen.
Systemen en structuren bepalen grotendeels hoe burgers kunnen handelen. Als de huidige praktijk de democratie niet langer ondersteunt, moet ook een ambtenaar, op basis van zijn eed, deze systemen veranderen, indien nodig door disruptie. Dit is inherent aan hun ambtseed.
Burgers moeten een nieuw handelingsperspectief krijgen. Samenleving gebeurt niet zomaar; het is iets waar we individueel en collectief aan kunnen werken. Dit is de essentie van burgerschap: handelen in het algemeen belang. Burgerschap is daarom het hoogste publieke ambt binnen een democratie en een antwoord op doorgeschoten individualisme.
We moeten gamechangers creëren die burgers nieuwe manieren bieden om bij te dragen aan de samenleving vanuit hun rol als burger.